Mezopotamya tarihi Uygarlığının Olayları

Mezopotamya tarihi Uygarlığının Olayları

Kronoloji : İ.Ö 5.000 … 330

 

                İ.Ö. 5.000 dolayları:

                      — Sümerlerin (Zagroslardan ya da Toroslardan ) Aşağı Mezopotamya’ya inişleri

                       — Eridu köyünün kuruluşu

                       — Ubaid Kültürü dönemi.

                 İ.Ö 4500 dolayları:

                         — Büyük sulama kanallarının yapımı;

                         — Bakır metalürjisinin gelişmesi.

                 İ.Ö. 4000 dolayları:

                        — Sunakların tapınaklara dönüşmesi;

                         — Haraç ekonomisi evresi;

                         — Mülkiyet göstergesi mühürlerin görünüşü.

                 İ.Ö. 3500 dolayları:

                         — Eridunun kente dönüşmesiyle uygarlığın doğuşu;

                         — Uruk kültürü dönemi.

                İ.Ö. 3300 dolayları:

                        — Uruk’un Eanna Tapınağında ilkyazı örnekleri;

                        — Tekerleğin icadı (çömlekçi çarkının kullanılışı).

                İ.Ö. 3000 dolayları:

                        — Tapınak ekonomileri ve büyük aile işletmeleri evresi;

                        — Sabanın icadı;

                        — Sümer kent-devletlerinin gelişmesi;

                        — Jemdet Nasr Kültürü dönemi;

                        — Sümer yaratılış mitosunun türetilişi.

                İ.Ö. 2600 dolayları:

                        — Tunç metalürjisi;

               — Ur kentinin  lüks mallarla ve kurban edilmiş insanlarla  dolu “ur kral mezarları”;

                         — Sümer’de I. Ur Hanedanı egemenliği dönemi

 

                İ.Ö. 2500 dolayları:

                        — Sümer’de Elam egemenliği;

                        — Sümer ile İndus arasında ilişkiler kurulması;

                         — Tunç metalürjisinin gelişmesi.

 

                İ.Ö. 2300 dolayları:

                         — Sami (dilli) göçebe halkların Aşağı Mezopotamya’ya sızmaları;

                         —“Sümer egemeni” sanlı yöneticilerin çıkışıyla, Sümer’de “kent devleti”

                        evresinden “yerel devlet” evresine geçilişi;

                         — Yönetimin (ensi sanlı) rahiplerden (lugal sanlı) savaşçılara geçişi;

                         — Urukagina Yasa Derlemesi;

                         — Akad Kralı Sargon ile egemenliğin Sümerlerden Samilere geçişi.

                 İ.Ö. 2200 dolayları:

                         — Sümercenin yerini (Sami lehçesi) Akadçanın alışı;

                         — Ur Nammu Yasa Derlemesi.

                 İ.Ö. 2000 dolayları:

                         — Uygarlığın Mezopotamya çevresi ülkelere yayılışı;

                 — Sümercenin günlük dil olmaktan çıkıp Mezopotamya’nın din dili olarak kalması;

                         — Babillilerin Mezopotamya imparatorluğunu kuruşları: Eski Babil dönemi.

                 İ.Ö. 1900 dolayları:

                         — Dört tekerlekli savaş arabalarının görünmesi;

                         — İmparatorluğun Asur’a geçişi;

                         — Anadolu’da Asur ticaret kolonilerinin kuruluşu;

                         — Yazının Asurlar vasıtasıyla Anadolu’ya gelmesi;

                         — Mezopotamya uygarlığını benimseyen Hititlerin yükselişi.

                 İ.Ö. 1800 dolayları:

                         — Sami (dilli) göçebe Amurrular’ın Mezopotamya’ya akınları;

                         — Hammurabi’nin Babil’de Amurru Hanedanını kuruşu;

                         — Babil yaratılış mitosunun derlenişi

                 İ.Ö. 1700 dolayları:

                         — İki tekerli tunç savaş arabalı akıncıların çevrede görünmesi;

                         — Avrasya göçebeleri Kassitler’in Mezopotamya’ya akınları;

                         — Hamurabi Yasalarının derlenişi.

                 İ.Ö. 1600 dolayları:

                        — Hint-Avrupa dilli Kassitler’in egemenliği altında Mezopotamya’da (görece)

                        “Karanlık Çağ” dönemi;

                         — Mezopotamya çiviyazısından etkilenen Filistinli tacirlerin  abece’yi

                        (alfabetik yazıyı) geliştirmeleri.

 

                İ.Ö. 1400 dolayları:

                      — Hititlerce geliştirilen demir silahlı savaş tekniklerini benimseyen Asurluların

                        yeniden yükselişi;

                         — Asur önderliğinde Mezopotamya’daki Kassit egemenliğine son verilmesi.

                 İ.Ö. 1000 dolayları:

                         — Asur imparatorluğunun yeniden kuruluşu;

                         — Bir Sami dili  lehçesi olan Arami dilinin  Ortadoğu’da tacirlerin ve kamu

                        görevlilerinin (diplomasi) dili durumuna gelmesi.

                 İ.Ö. 900 dolayları:

                — Ortadoğu’da ve Mezopotamya’da atlı (süvari) savaş tekniklerinin yaygınlaşması.

                 İ.Ö.763 (15 Haziran):

 

                        — Güneş tutulması; bunun ileride tarihçiler için, Mezopotamya tarihlerinin

                       ortak bir kronolojisinin oluşturulmasında dayanak noktası olarak kullanılması.

                 İ.Ö. 700 dolayları:

                         — Asur Kralı II. Sargon’un Mezopotamya imparatorluğunu Ortadoğu

                        imparatorluğuna doğru genişletmesi;

                         — Asurluların  İsrail krallığını yıkıp seçkinlerini Babil’e  (sürgün) getirişleri

                        (Musacıların birinci Babil sürgünü).

                 İ.Ö. 689 dolayları:

                         — Babil’in Asurlularca ele geçirilip yıkılışı, sürülüp, sular altında bırakılıp, bataklığa döndürülüşü.

 

                İ.Ö. 680–650 dolayları:

                         — Sennacherip’in,  imparatorluk başkentini Asur’dan (sıfırdan) yaptırdığı

                        Nineve’ye taşıyışı;

                         — Asurbanipal’in, Mezopotamya’da bilinen, bulunan tüm tabletlerin birer

                        kopyasını çıkarttırıp sarayının kitaplığında toplayışı.

                 İ.Ö.612:

                         — Asur imparatorluğunun Medler Babilliler ve İskitler tarafından yıkılışı;

                         — Asurbanipal’in kitaplığının, yıkıntılar altında kalmasıyla, Mezopotamya

                        uygarlığını aydınlatacak bilgilerin çağımız tarihçilerine kalabilmesi;

                         —  Yeni Babil İmparatorluğunun kurulması.

                 İ.Ö. 600 dolayları:

                        — Mezopotamya’nın doğu komşusu İran’da Zaratustra’nın (Zerdüşt’ün) “çift

                     tanrıcılık” denebilecek Zoroasterciliği Mezopotamya uygarlığının kültürel kalıtı

                        üzerine kuruşu;

                         — Yeni Babil  İmparatoru Nebukadnezar’ın  öteki Musevi krallığı Yahuda’yı

                        yıkarak seçkinlerini (ikinci Babil sürgünü  ile) Babil’e getirişinin, Yahudi

                     seçkinlerinin Eski Ahit’i derlerken etkilendikleri Babil yaradılış destanını kutsal

                        kitaplarının başına almaları.

                 İ.Ö. 560 dolayları:

                        —  İran’da Kyros’un Pers Hanedanını kurup Ortadoğu imparatorluğunu ele

                        geçirerek Mezopotamya halklarının siyasi varlığına son verişi.

                 İ.Ö. 330 dolayları:

                         — Makedonya Kralı  İskender’in Persleri yenilgiye uğratıp Ortadoğu

                        İmparatorluğunu ele geçirirken kendine teslim olan Babil kentinin Marduk

                        Tapınağı Başrahibi Berosos’a  içinde Babil  Yaradılış Destanı (Enuma  Eliş)

                        bulunan Babylonica olarak bilinen Mezopotamya ve Babil tarihini yazdırması.

 

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI

ESKİÇAĞ TARİHİ BÖLÜMÜ

                           ESKİ DOĞU VE BATI KAVİMLERİNDE FELSEFİ DÜŞÜNCE

                                   (SUMER, BABİL, ASUR, HURRİ, HİTİT, GREK)

                                                  YÜKSEK LİSANS TEZİ

Genel arkeolojik dönemler - kronoloji

https://fethidemir.blogspot.com/2019/03/genel-arkeolojik-donemler-kronoloji.html