OCCAM’ın usturası
OCCAM’ın usturası
Kısaca; "bir sorunun iki ayrı teorik çözümü varsa bunlardan daha basit olanı tercih edilir" diye açıklanabilecek bilimsel prensip.
Ockhamlı William, (Occam, Hockham ve birkaç değişik şekilde bilinir.) yaklaşık 1300 ve 1349 yılları arasıda yaşamış İngiliz Fransiskan papazı ve skolastik filozoftur.
Politik anlaşmazlıkların ve entelektüelliğin merkezi olan on dördüncü yüz yılda; Thomas Aquinas, Duns Scotus ve İslam filozoflarından İbn-i Rüşd ile birlikte, önemli figürlerden biri olduğu düşünülüyor. Genel olarak ismini verdiği Occam'ın Usturası isimli metodolojik prensiple anılmasına rağmen, mantık, fizik ve teoloji alanında önemli çalışmalar üretmiştir. İngiltere Kilisesi’nde 10 Nisan günü Ochkam'ı anma günüdür.
Ockham'ın
Usturası teorisi temel olarak "her şeyin birbirine eşit olduğu bir
ortamda, en
basit açıklama doğruya en yatkın olandır" felsefesi üzerinde
şekillenir.
14. yüzyıl filozofu Ockham'lı William tarafından ortaya atılmıştır. Latince "Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" olarak ifade edilen ilkeye göre; zorunlu olmadıkça varlıkları çoğaltmamak gerekir. Bilimsel düşünüşte önemli bir yeri bulunmaktadır.
Başka bir deyişle şöyle özetlenebilir: Bir olayı, fenomeni açıklamak için kullanılacak olan iki açıklamadan daha basit olanı yani daha az varsayımda bulunanı tercih edilmelidir. Söz gelimi dünyanın uzaydaki hareketini açıklamak için daha önce geliştirilmiş olan genel cisim hareket yasalarını kullanmak bu duruma özgü yepyeni varsayımlar geliştirmeye kıyasla daha makbuldür.
Bu yaklaşımda
usturaya verilen sembolik rol, sorunu anlamak ya da çözmekte gereksiz olan
varlıkların kesilip atılmasını sağlamasıdır.
Carl Sagan’ın “Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum Işığı” kitabında, palavra tespit yöntemleri arasında şöyle geçmektedir:
Okkam’ın
usturasını anımsayın. Elimizde, gözlemlediğimiz olguyu aynı
derecede iyi açıklayan iki hipotez olduğunda, çok sayıda ön koşulu
gerektirmeyen ve daha basit açıklama genelde doğru olandır.
Post a Comment